Zrozumienie kakao niealkalizowanego dla lepszego wyboru w kuchni
Jaka jest różnica między zwykłym a niealkalizowanym kakao?
Kiedy mówimy o kakao, większość ludzi wyobraża sobie gorący napój z dzieciństwa, tabliczkę czekolady lub ciastka. Niewiele osób jednak wie, że istnieją różne rodzaje kakao – i że właśnie niealkalizowane kakao może być nie tylko smaczniejszą, ale i bardziej odżywczą alternatywą. W czasach, gdy coraz więcej osób szuka naturalnych i zdrowszych wariantów zwykłych surowców, warto przyjrzeć się temu kakao bliżej.
Niealkalizowane kakao – co to właściwie oznacza?
Niealkalizowane kakao, czasami określane jako kakao naturalne lub „naturalne", to rodzaj proszku kakaowego, który nie przeszedł procesu alkalizacji. I właśnie tu leży różnica. Większość kakao, które znamy ze sklepów, to tzw. alkalizowane kakao – czyli kakao przetworzone za pomocą substancji alkalicznych, najczęściej węglanu potasu. Ten proces zmniejsza naturalną kwasowość kakao i nadaje mu ciemniejszy kolor oraz łagodniejszy smak. Na pierwszy rzut oka może się wydawać, że to ulepszenie. Ale czy tak jest naprawdę?
Niealkalizowane kakao pozostaje natomiast w swojej naturalnej formie. Zachowuje jasnobrązowy kolor, wyraźniejszy, czasem lekko owocowy smak, a co najważniejsze – wyższą zawartość antyoksydantów i innych korzystnych dla zdrowia substancji. I właśnie dzięki tym właściwościom znajduje drogę powrotną do kuchni ludzi, którzy dbają o zdrowy styl życia.
Dlaczego rodzaj kakao ma znaczenie?
Jednym z kluczowych powodów, dla których warto zainteresować się niealkalizowanym kakao, jest jego wartość odżywcza. Podczas alkalizacji dochodzi do degradacji niektórych bioaktywnych związków, przede wszystkim flawonoidów. Te naturalne antyoksydanty odgrywają ważną rolę w ochronie organizmu przed wolnymi rodnikami, wspierają zdrowie serca i naczyń krwionośnych oraz działają przeciwzapalnie.
Wypróbuj nasze naturalne produkty
Według badania opublikowanego w czasopiśmie naukowym Journal of Agricultural and Food Chemistry podczas alkalizacji może dojść do utraty nawet 90% flawonoidów. To zasadnicza różnica, szczególnie jeśli chcemy wykorzystać kakao jako żywność funkcjonalną, a nie tylko jako dodatek do wypieków.
Dodatkowo, niealkalizowane kakao jest często ekologicznie uprawiane i przetwarzane w bardziej przyjazny sposób. Wiele marek oferuje je w jakości bio, bez dodatków, co odpowiada osobom unikającym przemysłowo przetworzonej żywności.
Jak smakuje niealkalizowane kakao?
Podczas gdy alkalizowane kakao ma łagodny, czasem wręcz mdły smak, niealkalizowany proszek kakaowy ma wyrazisty, lekko cierpki i owocowy smak. To właśnie ta „żywość" jest powodem, dla którego polubili go profesjonalni cukiernicy i domowi piekarze, którzy chcą tworzyć desery o pełnym smaku.
Oczywiście, tego smaku nie można oczekiwać w każdym przepisie. Jeśli przygotowujesz desery, gdzie potrzebujesz ciemniejszego koloru i łagodniejszego smaku, być może sięgniesz po alkalizowane kakao. Ale jeśli szukasz autentycznych doznań smakowych i jednocześnie chcesz skorzystać z korzyści zdrowotnych, niealkalizowane kakao będzie właściwym wyborem.
Gdzie spotkać się z niealkalizowanym kakao w codziennym życiu?
Przedstawmy prosty przykład: mama piecze bábovkę i zamiast zwykłego ciemnego kakao używa niealkalizowanego kakao. Rezultatem jest deser o pełniejszym smaku i lekkich owocowych tonach, który jednocześnie nie zawiera żadnych chemicznych dodatków. Dzieci mogą na pierwszym spróbowaniu zauważyć różnicę, ale gdy się przyzwyczają, nowy profil smakowy może być dla nich nawet przyjemniejszy. A mama ma dodatkowo dobre samopoczucie, że do ciasta dodała coś bardziej odżywczego.
Podobnie niealkalizowane kakao znajdzie swoje miejsce w porannej owsiance, smoothie, domowym napoju proteinowym czy nawet w sosach dla miłośników mole – tradycyjnej meksykańskiej potrawy, gdzie kakao odgrywa główną rolę. Jego naturalna kwasowość może również świetnie zrównoważyć słodycz w deserach bez potrzeby dodawania tak dużej ilości cukru.
Niealkalizowane kakao a zdrowie
Wiele osób dziś szuka naturalnych sposobów na wsparcie odporności, poprawę krążenia krwi lub walkę z zmęczeniem. Ziarna kakaowe były w tradycyjnych kulturach uważane za „pokarm bogów" i wykorzystywane nie tylko dla smaku, ale i dla swoich stymulujących i leczniczych właściwości.
Niealkalizowane kakao zawiera dużą ilość polifenoli, przede wszystkim flawan-3-oli, które mają udowodnione pozytywne działanie na układ sercowo-naczyniowy. Pomagają poprawić przepływ krwi, obniżać ciśnienie krwi i wspierają zdrowy metabolizm. Dodatkowo zawiera teobrominę – substancję podobną do kofeiny, która stymuluje, ale bez negatywnych skutków dla układu nerwowego. Dzięki temu filiżanka kakao może być przyjemną alternatywą dla porannej kawy.
Największą zaletą pozostaje jednak niski stopień przetworzenia. W czasach, gdy coraz częściej mówi się o tym, że powinniśmy jeść jak najmniej przemysłowo przetworzonej żywności, czyste naturalne kakao jest doskonałym wyborem.
Jak wybrać jakościowe niealkalizowane kakao?
Podczas zakupu niealkalizowanego kakao warto zwrócić uwagę przede wszystkim na etykietę i pochodzenie. Najlepszym przewodnikiem jest oznaczenie „raw" lub „natural", ewentualnie „bez alkalizacji". Warto również sprawdzić, czy jest to produkt ekologiczny i w jaki sposób zostało przetworzone kakao. Proszek kakaowy bez dodatków aromatów, cukru czy emulgatorów to podstawa zdrowego pieczenia.
Popularne marki, które oferują jakościowe niealkalizowane kakao, często współpracują bezpośrednio z rolnikami w krajach takich jak Peru, Ekwador czy Ghana. Dzięki temu można zapewnić sprawiedliwe warunki handlowe, zrównoważone uprawy i jednocześnie wspierać lokalne społeczności.
„Kiedy zrozumiesz, jaka jest różnica między kakao naturalnym a alkalizowanym, już nigdy nie będziesz go postrzegać tak samo," mówi Anna L., doradczyni żywieniowa i instruktorka zdrowego gotowania. „To jak różnica między świeżo wyciśniętym sokiem a lemoniadą z proszku."
A co z pieczeniem?
Może się zastanawiasz: czy można używać niealkalizowanego kakao we wszystkich przepisach tak samo, jak tego zwykłego? Odpowiedź brzmi – najczęściej tak, ale z drobną modyfikacją. Ze względu na jego wyższą kwasowość, warto je łączyć z sodą oczyszczoną, która reaguje w kwaśnym środowisku. W przypadku kakao alkalizowanego częściej używa się proszku do pieczenia, który już zawiera kwas. Jeśli więc zmieniasz kakao w przepisie, warto dostosować również środek spulchniający, aby zachować odpowiednią konsystencję i puszystość ciasta.
Ciekawostką jest, że w niektórych przepisach na czekoladowe ciasta lub brownies niealkalizowane kakao nadaje bogatszy smak i ciemniejszy kolor, mimo że może się to wydawać odwrotnie. Wszystko zależy od pozostałych składników, które reagują z kakao.
Niealkalizowane kakao w ostatnich latach zyskuje coraz większą uwagę tych, którzy chcą jeść jakościowo, zdrowo i świadomie. I choć może być na pierwszy rzut oka mniej znane niż jego przetworzone odpowiedniki, niesie ze sobą korzyści, które czynią go cennym dodatkiem każdej kuchni. Może nadszedł czas, aby dać mu szansę – i odkryć smak kakao tak, jak znali go już starożytni Aztekowie.
