Jadalne kasztany zachwycą Cię swoimi możliwościami we współczesnej kuchni czeskiej
Jadalne kasztany są związane z jesienią być może bardziej niż jakiekolwiek inne owoce. Ich zapach, unoszący się z ulicznych straganów lub z piekarnika, potrafi w mgnieniu oka wywołać nostalgiczne wspomnienia o chłodnych wieczorach, ciepłych szalach i spacerach pod opadającymi liśćmi. Chociaż często mówi się o nich tylko jako o sezonowym przysmaku, jadalne kasztany mają zaskakująco bogate zastosowanie i odgrywają znaczącą rolę także z punktu widzenia żywienia i zdrowia. Jakie mają właściwości, jak można je przygotować i dlaczego powinny znaleźć drogę do więcej niż jednego jesiennego przepisu?
Czym właściwie są jadalne kasztany?
Jadalne kasztany pochodzą z kasztanowca jadalnego (Castanea sativa), który rośnie głównie w regionie śródziemnomorskim, ale także w niektórych obszarach Europy Środkowej. W przeciwieństwie do niejadalnych kasztanowców (tzw. kasztanów końskich), które znamy z miejskich parków, owoce kasztanowca są odżywcze, smaczne i bezpieczne do spożycia. Nic dziwnego, że przez stulecia były ważnym składnikiem diety w regionach, w których uprawa zbóż była trudna – kasztany zawierają wystarczającą ilość węglowodanów i błonnika, aby mogły zastąpić chleb czy ziemniaki.
Jakie mają jadalne kasztany właściwości zdrowotne?
Jadalne kasztany są niezwykłe tym, że choć smakują słodko, mają stosunkowo niską zawartość tłuszczu – w porównaniu np. z orzechami włoskimi czy laskowymi. Są bogate w węglowodany złożone, które w organizmie uwalniają się powoli, pomagając utrzymać stabilny poziom cukru we krwi. Zawierają także witaminę C, co jest niezwykłe wśród orzechów i nasion, oraz znaczną ilość witamin z grupy B, szczególnie B6, która wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego.
Wypróbuj nasze naturalne produkty
Z minerałów wyróżniają się potasem, magnezem i miedzią. Potas jest ważny dla serca, magnez pomaga radzić sobie ze stresem, a miedź wspiera odporność. Dzięki wysokiej zawartości błonnika wspomagają trawienie i prawidłowe funkcjonowanie jelit. Są naturalnie bezglutenowe, więc świetnie nadają się również dla celiaków.
A co może być najbardziej zaskakujące – kasztany są wykorzystywane również w tradycyjnej medycynie chińskiej i ludowej, gdzie ich spożycie jest zalecane np. przy zmęczeniu, artretyzmie czy osłabionej śledzionie. Według niektórych badań mogą mieć także działanie antyoksydacyjne.
Jak przygotować jadalne kasztany?
Sekret udanego przygotowania tkwi w jednej drobnostce, o której często zapominamy: kasztany trzeba naciąć, zanim zaczniemy je poddawać obróbce cieplnej. W przeciwnym razie podczas pieczenia lub gotowania eksplodują, brudząc piekarnik lub garnek.
Istnieją dwa podstawowe sposoby na przygotowanie jadalnych kasztanów: gotowanie lub pieczenie. Oba mają swoje zalety. Gotowane kasztany są miększe i nadają się np. jako baza do puree lub zup. Pieczone mają natomiast wyraźniejszy smak i pachną dosłownie jesienią.
Sposób przygotowania pieczonych kasztanów
- Umyj i osusz kasztany.
- Każdy owoc naciąć ostrym nożem na wierzchu na krzyż – tylko skórkę, nie miąższ.
- Rozgrzej piekarnik do 200 °C.
- Ułóż kasztany na blasze (najlepiej na papierze do pieczenia) i piecz 20–25 minut.
- Jeszcze ciepłe obierz – łatwiej się obierają niż na zimno.
Pieczone kasztany można jeść same, z odrobiną soli lub masła. Ale ich zastosowanie jest znacznie szersze – można je dodawać do sałatek, kremowych zup, nadzień, a nawet deserów.
Przepis na puree z kasztanów
Szukasz prostego i zdrowego przepisu z jadalnych kasztanów? Puree jest świetnym wyborem. Nadaje się jako dodatek do mięsa, do warzywnych talerzy lub jako baza słodkiego kremu.
Składniki:
- 500 g gotowanych lub pieczonych jadalnych kasztanów (obranych)
- 200 ml mleka roślinnego lub krowiego
- szczypta soli
- opcjonalnie: łyżeczka masła lub kropla ekstraktu waniliowego, jeśli przygotowujemy słodką wersję
Przygotowanie:
Włóż kasztany do blendera, dodaj mleko i pozostałe składniki. Miksuj do gładkości. W razie potrzeby dodaj więcej płynu. Puree powinno być kremowe i delikatne. W lodówce wytrzyma kilka dni i można je także zamrozić.
Jadalne kasztany w kuchniach świata
We Włoszech jadalne kasztany są powszechnym składnikiem. Przygotowuje się je na wiele sposobów – od prostego pieczenia po bardziej skomplikowane desery, takie jak marrons glacés, czyli kandyzowane kasztany. We Francji robi się z nich słynne puree „crème de marrons", które podaje się z naleśnikami lub używa do ciast. W Japonii są częścią noworocznego dania kurikinton, słodkiego potrawy z batatów i kasztanów symbolizującego szczęście i bogactwo.
U nas ograniczamy się na razie raczej do spożycia pieczonych kasztanów, ale to się powoli zmienia. Z rosnącym zainteresowaniem sezonowymi, niebanalnymi i jednocześnie odżywczymi produktami, kasztany zdobywają swoje miejsce także w nowoczesnej polskiej kuchni.
Naturalny i zrównoważony wybór
Jadalne kasztany nie są tylko smaczne i zdrowe – są także ekologicznie przyjaznym produktem. Drzewa kasztanowca nie potrzebują przy uprawie praktycznie żadnych pestycydów, mają długą żywotność i pomagają zatrzymywać wodę w krajobrazie. W niektórych regionach Europy ich uprawa staje się częścią projektów na rzecz odbudowy zanikających sadów i zwiększania bioróżnorodności.
Ponadto, jeśli kupisz kasztany od lokalnego hodowcy lub zbierzesz w sprawdzonym obszarze, wspierasz lokalną gospodarkę i zmniejszasz ślad węglowy związany z importem. Z punktu widzenia zrównoważonej kuchni są więc kasztany idealnym produktem – sezonowym, odżywczym i o minimalnym wpływie na środowisko.
Święto Kasztanów w Beskidach
Każdej jesieni w jednej małej beskidzkiej wiosce odbywa się święto, które mieszkańcy nazwali „Świętem Kasztanów". Lokalna piekarnia oferuje w tym czasie chleb z mąką z mielonych kasztanów, miejscowe mamy przygotowują kasztanowe muffiny, a w domu kultury podaje się gęstą zupę z kasztanami i warzywami korzeniowymi. Największą atrakcją jest jednak warsztat dla dzieci, gdzie mogą samodzielnie przygotować pieczone kasztany oraz ozdobić je naturalnymi malunkami. Jak mówi jedna z organizatorek: „Kasztany są symbolem jesieni. Celem jest pokazanie ludziom, że nawet proste i tradycyjne produkty mogą być nowoczesne i smaczne."
I właśnie to jest kluczem do ich popularyzacji – zrozumienie, że kasztany nie są tylko świątecznym przysmakiem, ale kompleksowym produktem z bogatą tradycją i nowoczesnym zastosowaniem.
Dobrą wiadomością jest to, że dziś można kupić nie tylko świeże owoce, ale także mąkę kasztanową, puree czy pastę kasztanową – idealne dla tych, którzy chcą eksperymentować z nowymi smakami lub szukają alternatyw dla glutenu, cukru czy klasycznej mąki.
Więc kiedy następnym razem będziesz spacerować po zamglonym jesiennym lesie lub po prostu robić zakupy na rynku, spróbuj dać kasztanom szansę. Nie tylko ogrzeją ręce, ale być może znajdą trwałe miejsce także w twojej kuchni.
